TALİH KUŞU FONA KONDU (09.01.2017)

Hepimiz biliriz; numaralı biletler satarak, karşılığında ya para, ya da eşya verilmek üzere düzenlenen talih oyunlarına piyango denir. 
Piyango Eski Romalılar‘ın buluşudur ve İlk piyangoyu birinci yüzyılda İmparator Augustus düzenlemiştir. Amaç, hem Romalılar’ı eğlendirmek, hem de devlete gelir sağlamaktır. Ondan sonra gelen imparatorların hemen hepsi bu talih oyununu sürdürdüler. Kazananlara paradan başka, mesela 10 güzel esir kız, tam donatılmış bir gemi, Roma sınırları içinde toprakla birlikte yurttaşlık hakkı da verdiler.
Ortaçağ’da yalnız Bizans’ta piyangolar düzenlendi. Avrupa’da kilise bu türlü talih oyunlarını, kumar saymış, yasak etmişti. Bugünküne uygun piyangolar ilk önce Fransa’da 1539’da Birinci François’nın emriyle düzenlendi. Devlet, piyangodan kazanan kimselerin haklarını garanti altına alıyordu. 
1812’de, İngiltere’de çıkarılan bir kanunla piyango düzenlenmesi resmi bir şekle konuldu. Türkiye’de piyango hakkı, özel bir kanunla, 1927’de Tayyare Cemiyeti’ne verilmiş, daha sonra «Tayyare Piyangosu»nun yerini Milli Piyango almıştır. 
Bugün bütün dünyada piyango düzenlemek, bundan gelir sağlamak çok yaygın bir haldedir. Yalnız devlet değil, dernekler, partiler, tüzel kişiliği olan kurumlar da piyangolar düzenlerler.
Türkiye’de talih kuşu adıyla da topluma sunulan milli piyango, kamuya önemli miktarda para kazandırıyor. Milli piyango kurumsal web sayfasında yayınlanan verilere göre; kdv, şans oyunları vergileri gibi hazineye aktarılan vergiler ile savunma sanayi fonu, tanıtma fonu, çocuk esirgeme kurumu gibi kamuya doğrudan aktarımlar önemli rakamlara ulaşmış.
Milli Piyango’nun son 5 yılda kamuya aktardığı tutarlar şöyledir:
2011 yılında 872 milyon TL, 
2012 yılında 965 milyon TL, 
2013 yılında 1 milyar 37 milyon TL,
2014 yılında 1 milyar 62 milyon TL, 
2015 yılında toplam 1 milyar 76 milyon TL’dir.
Milli Piyango, özelleştirilmeye çalışılmış ancak başarılamamış, 2016 yılında yapılması planlanan ihale ise birkaç kez ertelenmiştir. Geçen hafta Ohal kapsamında hazırlanan 3 yeni kararname Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı. 680 nolu kararnameye göre, Milli Piyango İdaresi 49 yıllığına Varlık Fonuna devredildi.
Düzenlemede  "Karşılığı nakit olmak üzere oynatılan Piyango, Hemen-Kazan, Sayısal Loto, Şans Topu, On Numara ve Süper Loto oyunları ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek olan benzer şans oyunlarına ilişkin lisans, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 49 yıl süreyle Türkiye Varlık Fonu'na verilmiştir" deniliyor. 
Ayrıca  "Lisansın Türkiye Varlık Fonu tarafından üçüncü kişilere devredilmesinden sonra İdare lisansa konu şans oyunlarını düzenleyemez ve bu oyunlar için ayrı bir lisans veremez" ifadelerine yer veriliyor.
Ohal kapsamında yayınlanan kararnamelerle artık ekonomik konularda da önemli kararlar alınmaya başlandı. Bunun son örneği, Milli Piyango İdaresi’nin Varlık Fonu’na Ohal kapsamında devir edilmesidir. 
Kanaatimizce hükümet, Ohal kapsamında ekonomik konularda karar almaya devam edecek, Milli Piyango’nun lisansını satmak suretiyle özelleştirilecektir.
Talih Kuşu, Varlık Fonu’nun başına kondurulmuştur…      

Mehmet Ali Bayraktar
mab@malibayraktar.com